Het moment waarop een kind de overstap maakt van de basisschool naar de middelbare school is voor zowel het kind als de ouders een grote verandering. Er zijn veel verschillen tussen basisschool en middelbare school, ook wel bekend als het verschil tussen voortgezet onderwijs (vo) en basisonderwijs (bo). In dit artikel bespreken we de belangrijkste veranderingen die plaatsvinden tijdens deze overgang.
Verschillende niveaus
Een van de grootste veranderingen bij de overgang naar de middelbare school is dat er verschillende niveaus binnen het voortgezet onderwijs zijn. In het basisonderwijs zitten alle leerlingen in dezelfde klas, ongeacht hun niveau. Op de middelbare school worden leerlingen ingedeeld op basis van hun prestaties en adviezen van de basisschool.
VMBO, HAVO en VWO
Er zijn drie hoofdniveaus binnen het voortgezet onderwijs: VMBO, HAVO en VWO. Het VMBO (Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs) duurt vier jaar en bereidt leerlingen voor op beroepsopleidingen. Het HAVO (Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs) duurt vijf jaar en leidt op tot het hoger beroepsonderwijs. Het VWO (Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs) duurt zes jaar en bereidt leerlingen voor op universitair onderwijs.
Verschil in vakkenaanbod
Op de basisschool krijgen leerlingen voornamelijk les in de basisvakken taal, rekenen, wereldoriëntatie en Engels. Daarnaast zijn er nog enkele andere vakken zoals gym, muziek en handvaardigheid. Op de middelbare school wordt het vakkenaanbod uitgebreider en is er meer specialisatie mogelijk.
Verplichte vakken en keuzevakken
De meeste vakken op de middelbare school zijn verplicht, zoals Nederlands, Engels, wiskunde en geschiedenis. Daarnaast hebben leerlingen ook de mogelijkheid om keuzevakken te volgen, afhankelijk van hun interessegebied en toekomstplannen. Voorbeelden van keuzevakken zijn informatica, filosofie of een extra vreemde taal.
Nieuwe vaardigheden ontwikkelen
Naast de verschillende vakken worden er op de middelbare school ook nieuwe vaardigheden aangeleerd en verder ontwikkeld. Hierbij kun je denken aan:
- Zelfstandig werken: leerlingen krijgen steeds meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces. Dit betekent dat zij zelf moeten plannen, organiseren en evalueren.
- Samenwerken: in het voortgezet onderwijs wordt meer nadruk gelegd op samenwerken met klasgenoten, bijvoorbeeld tijdens projecten of groepsopdrachten.
- Presenteren: leerlingen leren hun mening te onderbouwen en te presenteren aan anderen, zowel mondeling als schriftelijk.
- Onderzoek doen: het verrichten van onderzoek is een belangrijk onderdeel van het voortgezet onderwijs. Leerlingen leren hierbij kritisch omgaan met informatiebronnen en het formuleren van onderzoeksvragen.
Rooster en dagindeling
Een ander groot verschil tussen basisschool en middelbare school is de structuur van de schooldag. Op de basisschool hebben kinderen vaak één of twee vaste leerkrachten die hen gedurende de hele dag begeleiden. Op de middelbare school zijn er meerdere docenten die elk hun eigen vak geven. Dit betekent dat het rooster van een leerling per dag kan variëren.
Lestijden en pauzes
De lestijden en pauzes zijn op de middelbare school anders dan in het basisonderwijs. Er zijn meestal kortere lesuren (gemiddeld 50 minuten) en langere pauzes, zoals een ochtendpauze en lunchpauze. Hierdoor krijgen leerlingen de kans om even te ontspannen en zich voor te bereiden op de volgende les.
Huiswerk en toetsen
Op de basisschool krijgen leerlingen soms huiswerk mee, maar dit is vaak beperkt. Op de middelbare school wordt er van leerlingen verwacht dat zij zelfstandig thuis aan hun huiswerk werken. Het kan gaan om het maken van opdrachten, leren voor toetsen of het voorbereiden van presentaties.
Toetsweken en rapporten
Niet alleen neemt de hoeveelheid huiswerk toe, ook worden er op de middelbare school regelmatig toetsen afgenomen om de kennis en vaardigheden van leerlingen te evalueren. Er zijn meestal speciale toetsweken waarin leerlingen veel toetsen in een korte tijd moeten maken. De resultaten van deze toetsen worden bijgehouden op een rapport, dat één of twee keer per jaar wordt uitgereikt.
Al met al brengt de overgang van basisschool naar middelbare school veel veranderingen met zich mee. Zowel op het gebied van niveau, vakkenaanbod, nieuwe vaardigheden, dagindeling als huiswerk en toetsen zullen leerlingen en ouders merken dat er veel verschil is tussen voortgezet onderwijs en basisonderwijs.
